Listopad w ogrodzie - jakie prace?

Okres wegetacyjny roślin dobiega końca, z drzew opadają ostatnie liście, na dworze jest zimno i wilgotno, a przymrozki stają się coraz częstsze. Listopad to czas ostatnich przygotowań ogrodu do zimy. Wśród nich: ostatnie cięcia pielęgnacyjne, zabezpieczenie roślin przed mrozem, a po zakończeniu porządków - zakonserwowanie i schowanie narzędzi ogrodniczych. Jakie prace wykonujemy w listopadzie? 

W sadzie

Robimy przegląd. Usuwamy zeschnięte, zmumifikowane owoce, które nadal wiszą na drzewach. Sprawdzamy czy na koronach drzew nie występują gniazda szkodników i inne zimujące formy chorób. Zbieramy i usuwamy opadłe liście i owoce - najlepiej paląc je. Chronimy pnie młodych drzewek przed gryzoniami nakładając plastikowe osłonki lub owijając je grubym papierem pakowym.

Przystępujemy do jesiennych oprysków - są one zdecydowanie mniej szkodliwe od oprysków wiosennych i tych wykonanych w trakcie sezonu wegetacyjnego. W uprawach amatorskich zalecane są:

• opryski drzew owocowych miedzianem (zazwyczaj na początku listopada); w ten sposób zwalczamy takie groźne choroby, jak np. kędzierzawość liści brzoskwiń, rak bakteryjny wiśni, zasychanie liści czereśni;
• oprysk jabłoni mocznikiem (zazwyczaj w drugiej połowie listopada) przeciw parchowi.

Przed nastaniem mrozów zabezpieczamy rośliny niedawno posadzone - zwłaszcza brzoskwinie i morele, orzech włoski. Wokół nasady każdego pnia usypujemy kopczyk o wys. ok 25 cm (z ziemi lub rozdrobnionej kory), część naziemną opatulamy białą agrowłókniną. Jeżynę bezkolcową i niektóre winorośle odwiązujemy od podpór, częściowo skracamy, a następnie układamy na płasko na podłożu i przysypujemy warstwą ziemi (lub okrywamy matą ze słomy).

W ogrodzie warzywnym

Zbieramy warzywa korzeniowe i kapustne, a także jarmuż. Ten ostatni jest smaczniejszy po lekkim przemarznięciu (!) - ma mniej goryczki i więcej cukrów.

Po zakończeniu zbiorów zagony oczyszczamy. Usuwamy resztki roślinne, które - jeśli nie są porażone przez choroby - możemy wrzucić na kompost. Jeśli gleba jest ciężka – przekopujemy ją niszcząc przy okazji część larw i poczwarek zimujących w glebie szkodników.

Jeśli mamy uprawę szparagów, wycinamy tuż nad ziemią ich uschnięte, zżółknięte łodygi.

Siejemy warzywa ozime (marchew, pietruszka, koper ogrodowy) tuż przed nastaniem mrozu. Ich nasiona spęcznieją, przezimują w takim stanie w glebie - w ten sposób przyspieszymy ich wiosenny zbiór o około dwa tygodnie.

W listopadzie możemy jeszcze przerobić kompost, przekopać nawozy zielone (lub zastosować mineralne), rozrzucić obornik – pod warunkiem, że nie ma mrozów.

W ogrodzie ozdobnym

Usuwamy liście, które opadły z drzew. Jeśli liście pochodzą ze zdrowych drzew – wykorzystujemy je jako ściółkę lub dodatek do kompostu. Jeśli nie – liście palimy.

Porządkujemy rośliny jednoroczne i byliny – ścinamy i usuwamy części zeschnięte, porażone chorobami, kwiatostany i nasienniki.

Nadal możemy sadzić drzewa i krzewy – dopóki ziemia nie jest zamarznięta, pamiętając o dobrym zabezpieczeniu części podziemnych i naziemnych przed mrozami.

Obficie podlewamy wszystkie drzewa i krzewy zimozielone, zarówno iglaste, jak i liściaste - brak wody w glebie jest równie częstym powodem obumierania roślin zimą, co mróz.

Rośliny wrażliwe na niskie temperatury zabezpieczamy przed zimą. Zabezpieczamy zarówno korzenie (wokół pni krzewów róż robimy kopczyki, różaneczniki i magnolie ściółkujemy korą sosnową, igliwiem, trocinami lub liśćmi), jak i części naziemne. Zimowe osłony zakładamy jednak dopiero po nastaniu regularnych przymrozków (zazwyczaj jest to druga połowa listopada).

Płytkie oczka wodne opróżniamy z wody. Ryby i rośliny przenosimy do przygotowanych wcześniej pojemników/akwariów .

W domu/w piwnicy

Wszystkie rośliny nieodporne na mrozy hodowane w pojemnikach przenosimy do pomieszczeń.

Gdy wietrzymy mieszkanie – zdejmujemy z parapetu doniczki z roślinami (bezpośrednie zimno może im zaszkodzić).

Doglądamy przechowywane owoce. Regularnie usuwamy wszystkie te, które zaczynają się psuć.

Robimy przegląd przechowywanych karp, bulw i kłączy bylin nie zimujących w gruncie. Sprawdzamy czy torf, którym są przysypane, jest lekko wilgotny. Usuwamy części dotknięte chorobami grzybowymi, na resztę stosujemy sypki środek grzybobójczy.

Po zakończeniu prac czyścimy i konserwujemy narzędzia ogrodnicze. Ostrzymy je, naprawiamy, konserwujemy odpowiednim smarem. Przechowujemy w suchym pomieszczeniu.