Podkładki dla drzew owocowych - przewodnik

2024-10-01

Podkładka to ukorzeniona roślina, na której okulizuje się lub szczepi odmianę szlachetną innej rośliny. Podkładka ma zapewnić roślinie szlachetnej zdrowy i dobrze rozwinięty system korzeniowy, wolny od chorób i patogenów, zdolny do pobierania z gleby wody i soli mineralnych potrzebnych do wzrostu. Może więc nieco dziwić fakt, że - o ile informacje o gatunkach i odmianach drzew owocowych są powszechnie dostępne - rola podkładki jest mniej doceniania, a jest ona kluczowa! Podkładka ma znaczący wpływ na zdrowie rośliny, jej siłę wzrost i długowieczność, wreszcie na wielkość plonu, jakość owoców i regularne owocowanie.

Ze względu na siłę wzrostu rozróżnia się podkładki silnie rosnące, półkarłowe, karłowe, superkarłowe.

Ze względu na sposób rozmnożenia rozróżniane są podkładki generatywne (siewki uzyskane z nasion) i podkładki wegetatywne (ukorzeniane części roślin).

Podkładki dla jabłoni

Jedną z najbardziej rozpowszechnionych podkładek wegetatywnych dla jabłoni jest Żółta z Metz, nazwana symbolem M9 - z racji słabego wzrostu, szybkiego owocowania i obfitych plonów jest najczęściej spotykaną podkładką w sadach intensywnych. Oprócz niej dostępny jest cały szereg podkładek serii M (M2, M7, M26, M27) nazwanych od stacji badawczej w East Malling w Anglii, gdzie je po raz pierwszy opisano i usystematyzowano. Z kolei w Polsce otrzymano szereg podkładek dla jabłoni serii P, z których najpopularniejszymi są P22 i P16.

M9 - typowa podkładka karłowa o słabo rozwiniętym systemie korzeniowym, szeroko rozpowszechniona na całym świecie. Drzewa szczepione na tej podkładce nie osiągają dużych rozmiarów, szybko wchodzą w okres owocowania i obficie plonują. Wymagają żyznych, wilgotnych i ciepłych gleb. Konieczne jest palikowanie gdyż drzewa mogą się wywracać pod ciężarem owoców lub naporem porywistych wiatrów. Poważna wada podkładki M9 to niska wytrzymałość na mróz.

P22 - podkładka karłowa o słabo rozwiniętym systemie korzeniowym i słabszej sile wzrostu niż M9. Drzewa na tej podkładce w okres owocowania wchodzą w drugim roku po posadzeniu. Podkładka ta nadaje się głównie dla odmian jabłoni bardzo silnie rosnących. P22 zalecana jest do sadów zakładanych na glebach żyznych o uregulowanych stosunkach wodnych. Konieczne palikowanie.

M26 - najczęściej stosowana (i uznana za najbardziej wartościową) podkładka półkarłowa. Odmiany szczepione na tej podkładce szybko zaczynają owocowanie i dają dużo większe plony niż szczepione na podkładce M9. Rośliny są odporne na mróz, nie mają dużych wymagań względem gleby. Drzewka szczepione na tej podkładce również warto palikować.

P60 - podkładka półkarłowa odporna na mróz oraz nie wymagająca względem gleby. Rośliny wchodzą w okres owocowania później niż szczepione na M9. Drzewa wymagają palikowania.

MM106 - podkładka półkarłowa. Drzewa szczepione na tej podkładce mają silny system korzeniowy, niewielkie wymagania względem gleby, dają też wysokie plony. Nie wymagają podpór. Jakość owoców jest jednak gorsza niż na podkładce M9. Podkładka nadaje się na gleby lekkie. W naszych warunkach jest mało wytrzymała na mróz.

Podkładki dla gruszy

Powszechnie stosowanymi podkładkami pod odmiany grusz owocowych są w Polsce siewki gruszy pospolitej lub gruszy kaukaskiej (podkładki generatywne) oraz typy pigwy pospolitej (podkładki wegetatywne) - selekcji polskiej (Pigwa S1), selekcji angielskiej (Pigwa MA, Pigwa MC) oraz belgijskiej (Pigwa Adams).

Grusza kaukaska - mrozoodporna, zdrowo rosnąca podkładka. Nie ma dużych wymagań względem gleby. System korzeniowy jest słabo rozgałęziony ale głęboko się korzeni, dlatego nie wymaga stosowania podpór. Drzewa na niej rosną silnie, później wchodzą w okres owocowania.

Pigwa MA (A) - drzewa na niej rosną znaczniej słabiej niż na siewkach gruszy kaukaskiej ale silniej niż na pigwie MC (C). Odmiany zgodne wcześnie wchodzą w okres owocowania i dają wysokie plony, dobrej jakości. Wymaga gleb żyznych, dostatecznie wilgotnych. Przydatna do sadów intensywnych. Z uwagi na słabo rozwinięty system korzeniowy konieczne jest stosowanie podpór. Wytrzymałość na mróz – średnia/niska.

Pigwa S1 - podkładka wegetatywna o wzroście zbliżonym do pigwy MA (A). Wykazuje też większą zgodność zrastania z odmianami gruszy w porównaniu z innymi typami pigwy. Ma duże wymagania glebowe. Wymaga stosowania podpór. Ma wyższą wytrzymałość na mróz od pigwy MA (A).

Podkładki dla wiśni i czereśni

Dla odmian szlachetnych wiśni i czereśni stosowane są najczęściej siewki antypki i czereśni ptasiej. Z wegetatywnych podkładek stosowane są selekty o nazwach F12/1, Colt, P-HL A, P-HL C, Gisela 5 i Maxma 14.

Czereśnia ptasia - drzewa rosną silnie, mają średnie wymagania względem gleby. Nie są jednak całkowicie odporne na mróz - podczas bezśnieżnych zim mogą wymarzać.

P-HL A, P-HL C - drzewa rosną znacznie słabiej niż szczepione na czereśni ptasiej. Zaczynają owocować szybko po posadzeniu, mają jednak wysokie wymagania względem gleby. Nie wszędzie będą więc dobrze rosły.

Gisela 5 - podkładka półkarłowa, wysoce mrozoodporna. Drzewka zaczynają szybko przynosić obfity plon. Ze względu na nieduże rozmiary drzewka szczepione na tej podkładce nadają się na niewielkie działki.

Podkładki dla śliw, brzoskwiń i moreli

Dla odmian uprawnych śliw, brzoskwiń i moreli najczęściej stosuje się silnie rosnącą, generatywną podkładkę - ałyczę, zaś z podkładek wegetatywnych selekty śliw domowej oraz wiśni piaskowej.

Śliwa ałycza - najpopularniejsza podkładka stosowana przy szczepieniu śliw. Jest odporna na mróz, choroby i szkodniki. Ma dużą zdolność przystosowywania się do różnych rodzajów gleby. Ałycza jest dobrą podkładką zwłaszcza do sadów zakładanych na lżejszych glebach oraz dla słabo rosnących odmian. Jest mniej przydatna dla odmian silnie rosnących oraz do zakładania sadów intensywnych.

Węgierka Wangenheima - podkładka o silnym systemie korzeniowym, odporna na mróz i nie wymagająca względem podłoża. Zaszczepione na niej odmiany szlachetne wcześnie wchodzą w okres owocowania i plonują obficie. W porównaniu z ałyczą wyraźnie ogranicza rozmiary drzew. Śliwy szczepione na siewkach Węgierki Wangenheima, w zależności od odmiany, rosną od 25 do 50% słabiej niż na siewkach ałyczy. Węgierki Wangenheima jest podkładką przydatną do intensywnych sadów śliwowych. Śliwy rosnące na tej podkładce wymagają jednak gleb żyznych i dobrze nawodnionych. Na glebach słabszych konieczne jest nawadnianie. Przy niedostatku wody w glebie na drzewach szczepionych na siewce Węgierki Wangenheima mogą drobnieć owoce.

---

Przy opracowaniu artykułu korzystaliśmy z informacji zawartych na stronach Stowarzyszenia Polskich Szkółkarzy i Wikipedii.

---